COUSAS: Xogos de Nenos (e non tan nenos)

Xogamos as bolas ? Logo a pregunta era: A veras ?

Esto significaba que o que perdía queda sen a bola coa que xogara. Dende logo era un risco que se corría.
O xogo tradicional era o "guá" onde dous xogadores votaban as súas bolas cara un burato na terra, coa finalidade de metela no mesmo. Unha vez dentro iba pola outra bola utilizando a seguinte terminoloxía: primeira (segunda e terceira), pé (imprescindible medilo), pasodebola e guá (ou cacerola). Esto último era o regreso ao principio e por suposto o primeiro era o gañador. Durante o xogo utilizabanse expresión moi variopintas como:
- fora farrras e bigotes
- pirigaños se me confundo

Outras modalidades coas bolas ou canicas eran o xogo das capitales e a colebra.

Araña, pico, ovo ?

Unha nai (o posto máis cómodo, aínda que non sempre). Dous equipos. Por sorteo un empeza abaixo e o outro con carrerilla comenza a saltar enriba por orden e de forma máis ou menos violenta. Se os de abaixo se afunden volven a pringar, mentras que os de arriba deben gardar cos pés un mínimo dunha cuarta ata o chan (esto encargánse de medilo os que están abaixo). Tamén no poden correrse polo lombo dos de abaixo. Cando todos están arriba o primeiro que saltou coa nai coma testigo, pregunta: araña-pico-ovo, indicando coa man unha das opcións. O primeiro de abaixo intenta acertalo e se o logra cambia o conto, e os de arriba pasan abaixo. Un xogo moi interesante, algo brusco e a poder ser mixto.

¡ Por San Martiño, trompos ao camiño !

Unha cordelilla, un trompo (de pinotea, castaño, naranxo ou buxo), moita destreza e espabilación e por suposto un trompo de recambio para cando as cousas ían mal, e xa estaba montada a partida. No interior dun círculo debuxado no chan delimitábase o baile do trompo, onde ao final coa inercia das voltas (arranque)

iste debía sair do círculo para salvarse de pringar no centro, onde sería obxectivo dos demais que intentarían rompelo literalmente falando a base de picotazos. Tamén era posible ir por os que se durmían bailando, xa que eran pezas fáciles. O ideal era ter un trompo de buxo cunha boa punta para que tivese moito arranque e pouco baile. Cando un trompo durmíase bailando e quedaba no sitio decíase: "onde caja, mexa". Outra expresión típica era cando o trompo bailaba polo revés, entón decíase que ía de rabela, e por suposto tiña que pringar, ademais de ser unha vergoña para o tirador.

Unha mula e un grupo de rapaces en fila onde o primeiro da as seguintes instruccións (se algún o fai mal pasa inmediatamente a pringar):

1ª - SIN CHUSCAR EN ELLA: saltar sin tocar a mula
2ª - CUADA QUE TE CONFUNDA: saltar por encima da mula apoiando as mans no lombo da mula e deixando caer o cu sobre a mesma
3ª - RODILLA EN TIERRA: saltar e caer co xeonllo no chan
4ª - CHULA QUE TE PARTA: saltar dando unha palmada a mula
5ª - UN ESPELIQUÍN: saltar dando co interior do pe no cu da mula
6ª - JUAN QUE PESCA O CHUPA A TESTA: ?
7ª - PONGAN PRENDAS: saltar e deixar no lombo da mula algunha cousa
8ª - PALMADA PICO CUADA: salto con palmada no lombo, patada con interior do pe no cu e deixandose caer enriba.
9ª - NONA ARRANCA PIÑONA: salto e pellizco no cu da mula
10ª -DÉCIMA A ESCAPAR, A ESCAPAR Y ... (20,30,40,...) PARA CONTAR: o primeiro que salta decide as que ten que contar a mula canda salte o derradeiro para pillar a outro que faga de mula.
(Grazas pola colaboración Miguel)

Xa sei que faltan moitos, pero daría para facer unha publicación. De tódolos modos os seguintes debuxos do meu compañeiro Búa (JAB) representan algúns dos xogos que recordamos: escondite (tamén o inglés), a paturra, o pincho, a liga ou goma, polis e cacos, arriba españa, hai luz, a queda, a cerilla, barómetro, etc. etc.